W miarę postępu technologii i rozwoju sztucznej inteligencji stajemy w obliczu nowych wyzwań prawnych, zwłaszcza w kontekście prawa autorskiego. Pytanie, które budzi coraz większe zainteresowanie, to kto posiada prawa autorskie do wytworów stworzonych przez algorytmy sztucznej inteligencji takie jak Chat GPT, DALL-E, Midjourney czy GitHub CoPilot.
Często otrzymuję pytania od Klientów:
- Czy mogę wykorzystać komercyjnie grafiki wytworzone przez Midjourney, albo
- Co z prawami autorskimi do e-book’a stworzonego z pomocą Chat GPT?
Przyjrzymy się bliżej zagadnieniu AI, a IP na gruncie prawa polskiego. Zgodnie z art. 1 ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych:
„Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór)”.
A zatem, co do zasady, jeżeli dzieło posiada cechy wymienione w powyższej definicji, podlega ochronie prawno-autorskiej. Jednakże na gruncie Prawa autorskiego należy pamiętać, że dzieło, aby stanowiło utwór musi być wytworem działalności człowieka, sztuczna inteligencja tego wymogu nie spełnia. Z takim podejściem spotykamy się w orzecznictwie TSUE i w większości jurysdykcji.
„Aby przedmiot można było uznać za oryginalny, konieczne i zarazem wystarczające jest to, by stanowił on odzwierciedlenie osobowości autora, przejawiające się w jego swobodnych i twórczych wyborach (…). Okoliczność, iż dany wzór wywołuje efekt estetyczny, nie pozwala sama w sobie na ustalenie czy wzór ten stanowi twórczość intelektualną odzwierciedlającą swobodę wyboru i osobowość jego autora, przez co mógłby spełnić wymóg oryginalności” (wyrok TSUE z 12.9.2019 r. w sprawie Cofemel – Sociedade de Vestuário SA v. G-Star Raw CV, C-683/17).
„Dzieło sztuki stworzone przez sztuczną inteligencję bez udziału człowieka nie może być objęte prawem autorskim.” ( Sąd Federalny dla dystryktu Kolumbii, USA).
Kto jest autorem wytworu stworzonego przez AI?
„Dzieło” wytworzone przez sztuczną inteligencję np. Chat GPT, DALL-E, nie podlega ochronie prawno-autorskiej, dlatego że na gruncie Prawa autorskiego takie dzieło nie stanowi utworu. Do obrazów czy e-book’ów wytworzonych przez sztuczną inteligencję, Użytkownikowi nie będą przysługiwać majątkowe prawa autorskie.
Obecne prawo nie precyzuje wprost, kto jest uznawany za autora w przypadku dzieł stworzonych przez algorytmy, a na podstawie wniosków jakie wysnuwamy na podstawie obowiązujących przepisów, nie możemy nadać im ochrony prawno-autorskiej.
Warte uwagi są odmienne poglądy, np. uzależniające przyznanie ochrony prawno-autorskiej „dziełom” algorytmów, jeżeli rola człowieka w kreowaniu polecenia nie jest jedynie techniczna, a decydująca o ostatecznym kształcie albo przyznające majątkowe prawa autorskie twórcom algorytmu. Takie poglądy są warte śledzenia, natomiast bez zmian przepisów nie wydaje się, aby dominujący pogląd był zmieniony przez linię orzeczniczą.
Sztuczna Inteligencja jako Twórca
Istotnym zagadnieniem jest również pytanie, czy sztuczna inteligencja może być traktowana jako twórca. Jak to zostało wyżej wyjaśnione, autorem jest człowiek, ale rozwój algorytmów, zdolnych do generowania skomplikowanych dzieł, komplikuje tę kwestię. Wprowadzenie sztucznej inteligencji jako potencjalnego twórcy rzuca nowe światło na koncepcję praw autorskich i wymaga dostosowania przepisów.
Rozwój technologii vs. prawo
Obowiązujące przepisy prawne nie zawsze nadążają za dynamicznym rozwojem technologii, w tym sztucznej inteligencji. Pytanie o to, czy obecne przepisy są wystarczające, by skutecznie chronić prawa autorskie wobec algorytmów, staje się coraz bardziej palące. Nowoczesne technologie niosą ze sobą nowe wyzwania, na które aktualne Prawo autorskie niekoniecznie jest przygotowane. Rekomendowane jest śledzenie zmian prawa w tym zakresie, szczególnie AI Act – Aktu o Sztucznej Inteligencji.
Domena publiczna, a dzieło wytworzone przez sztuczną inteligencję
Znalezienie się dzieła w domenie publicznej oznacza, że może ono być swobodnie rozpowszechniane, kopiowanie, a korzystanie jest możliwe bez żadnych ograniczeń.
Biorąc pod uwagę to, że „dzieło”, które zostało stworzone przez sztuczną inteligencję nie jest utworem na gruncie Prawa autorskiego, dlatego nie podlega ochronie prawnej. Zatem „dzieło” stworzone przez AI, stanowi domenę publiczną.
Potencjalne naruszenie praw autorskich osób trzecich
W wyniku korzystania narzędzi jak Chat GPT może potencjalnie dojść do naruszenia cudzych praw w sytuacji, gdy tak powstały wytwór narusza cudze utwory już istniejące. Pomiędzy inspiracją, a plagiatem jest cienka granica dlatego każdy przypadek należałoby analizować indywidualnie.
Przyszłość Prawa autorskiego
Obecny rozwój technologii i orzecznictwo w poszczególnych krajach związane z prawami autorskimi, a sztuczną inteligencją rzucają światło na to, jak kształtuje się stanowisko wobec omawianego tematu. Przyszłość prawa autorskiego w kontekście sztucznej inteligencji będzie prawdopodobnie kształtować się w miarę ewolucji technologicznej i podejścia prawodawców do tego nowego wyzwania.
Podsumowanie:
W świetle postępującego rozwoju sztucznej inteligencji, konieczne staje się dostosowanie Prawa autorskiego do nowych realiów. Rozwijająca się technologia oraz pytanie o status twórcy w przypadku sztucznej inteligencji wymagają pilnej uwagi ze strony ustawodawców. W międzyczasie, prawnicy i użytkownicy takich narzędzi jak Chat GPT, Midjourney czy GitHub CoPilot powinni być świadomi obecnych trudności i poszukiwać praktycznych rozwiązań, aby efektywnie chronić prawa autorskie w erze algorytmów.
Jak możemy pomóc w zakresie praw autorskich?
Przykładowy pakiet usług w zakresie stosowania AI w kontekście praw autorskich:
- Rewizja i rekomendacje prawne co do kontentu np. na stronach internetowych, w kampaniach marketingowych, e-bookach.
- Analiza w zakresie stosowania AI w działalności konkretnego klienta.
- Przygotowanie opinii prawnej w zakresie stosowania AI i wynikających z niej konsekwencji prawnych, rekomendacje.
Skontaktuj się z nami po profesjonalną pomoc doświadczonego prawnika!
BEZPŁATNA WYCENA – zostaw nam swoje dane, oddzwonimy aby ustalić indywidualne rozwiązania, dostosowane do potrzeb i celów biznesowych.
Informacje na temat usług Kancelarii w zakresie nowych technologii znajdziesz w zakładce Usługi- Nowe Technologie, IT.
Natomiast w zakładce Usługi – OBSŁUGA KORPORACYJNA znajdziesz więcej informacji na temat zakresu usług Kancelarii w zakresie prawa gospodarczego.
Foto: ThisIsEngineering, Pexels.com
Wpis nie stanowi porady prawnej.
